29.05.2023 Скопје
Ирак, зависен од нафтата, беше предупреден дека неговата економија ризикува да оди на „интензивна нега“, освен ако не се диверзифицира во согласност со светските напори за справување со влијанието на фосилните горива врз климата.
Огромните нафтени резерви на земјата се доволни за производство на сурова нафта со сегашните стапки уште еден век, но додека светот работи да се одвикне од јаглеводородите, Багдад бавно се прилагодува.
Со години енергетската индустрија се соочува со повици да помогне во исполнувањето на целта за одржување на глобалните температури на 1,5 степени Целзиусови над прединдустриските нивоа преку намалување на емисиите на стакленички гасови.
Во април, земјите од Г7 – Велика Британија, Канада, Франција, Германија, Италија, Јапонија и Соединетите Држави – ветија дека ќе го „забрзат“ својот „излез“ од фосилните горива, со цел за јаглеродна неутралност „најдоцна до 2050 година“.
Но, продажбата на стоката сочинува 90 отсто од буџетскиот приход на Ирак, бидејќи тој се опоравува од повеќегодишните разорни конфликти и политички пресврти, оставајќи го претерано зависна од секторот.
„Во моментов, целата економија зависи од нафтата и цената на нафтата“, рече политикологот Амар ал-Азави. Воедно, додаде дека ако нафтата падне, „нашата економија ќе оди на интензивна нега“.
Неговиот предлог е да се развијат ирачките индустриски, земјоделски и туристички сектори пред светот да се префрли на алтернативни извори на енергија.
Во март, Европската унија соопшти дека до 2035 година ќе престане да продава мотори со согорување во нови автомобили, кои повеќе нема да можат да испуштаат CO2.
Глобална „енергетска транзиција се одвива, но сè уште не со брзината и размерите што научниците и експертите ни кажуваат дека е неопходно за да се избегнат најлошите влијанија од климатските промени“, рече Али ал-Сафар, директор за клима во Фондацијата Рокфелер со седиште во Њујорк.
Страдајќи од долготрајни суши пробиени со чести песочни бури, 42 милиони жители на Ирак веќе се сведоци на тие последици. Оваа главно сушна земја се смета од Обединетите нации како една од петте најпогодени во светот од одредени влијанија на климатските промени.
Во 2020 година, за време на пандемијата на коронавирус, Ирак ја забележа негативната страна на зависноста од нафта кога глобалната побарувачка за сурова нафта падна.
„Приходите од извозот на Ирак нагло паднаа и стапките на сиромаштија се удвоија во земјата речиси преку ноќ“, рече Сафар.
Опустошениот од повеќедецениски конфликти и дом на распадната инфраструктура, Ирак има потреба од приход од нафта за да ја финансира реконструкцијата.
Шеесет отсто од јавните инвестиции во 2021 година беа поврзани со нафтата, во споредба со помалку од 17 отсто во 2010 година, се вели во извештајот на Светската банка во март.
Сепак, „леснотијата со која се генерира приход од нафта и може да се прераспредели за да се одржат мрежите на (политичката) моќ го ослабува секој притисок за реформи, рече глобалниот заемодавец. Тој го повика Ирак „да го искористи моменталниот момент на високи цени на нафтата“ за да ја започне својата транзиција од зависноста од нафта или ризикот да се соочи со поскапи и тешки реформи во иднина.
Багдад ќе ја „диверзифицира економијата“ во следните 10 години, изјави Мужар Салех, економски советник на ирачкиот премиер.
Владата е фокусирана на земјоделството и големите проекти финансирани преку јавно-приватно партнерство заедно со придружните индустрии како што е производството на вештачки ѓубрива, рече тој.
Со воведувањето на современи технологии за наводнување, Салех се надева дека Ирак ќе ја зголеми употребата на обработливо земјиште од помалку од еден милион хектари во моментов на 1,5 милиони.
„За 50 години нема да бидеме зависни од нафтата како што сме денес“, рече тој.
За да се иницираат реформи потребни за да се постигне „зелен раст“, Светската банка проценува дека Ирак мора да потроши 233 милијарди долари, распоредени до 2040 година.
Банката рече дека овие инвестиции вклучуваат финансирање за зголемување на економската улога на приватниот сектор и реформа на пропаднатиот сектор за електрична енергија во нацијата.
Во тек се и неколку проекти за намалување на палењето на гас, што е загадувачка практика на екстракција на сурова нафта од каде што излегува природен гас.
Ирак има за цел обновливите извори на енергија да покриваат третина од потребите за електрична енергија до 2030 година и има потпишано неколку договори за соларни постројки, вклучително и со TotalEnergies од Франција.
Но, додека ЕУ има за цел да инсталира станици за полнење електрични возила на главните автопати до 2026 година и станици за полнење гориво со водород до 2031 година, еден продавач на автомобили од Багдад рече дека Ирак едвај знае за тековната технологија за хибридни возила што ја продава.
„Следниот чекор се електричните автомобили… во рок од две или три години“, рече Хасанеин Макие.
Но, во земја каде што секторот за електрична енергија е далеку од сигурен, идејата претставува предизвици.
„Потребна е одредена инфраструктура за производство на електрична енергија во големи количини. Ние не сме подготвени“, рече Макие.
Подготвено од А.Ѓ.
About Author
