30.05.2023 Скопје
Заменливите термини „воена економија“ или „економија во време на војна“ потсетуваат на драматични мерки од мрачните денови: Владите ги реконфигурираат своите целосни економски системи и индустриското производство за да му дадат приоритет на производството за воените напори.
Еврокомесарот Тиери Бретон почна редовно да се повикува на концептот на почетокот на март, бидејќи бараше – и продолжува да бара – брзо засилување на владините нарачки на ЕУ за и производство на муниција и оружје, и за снабдување на Украина и за полнење на сопствените резерви.
Комесарот штотуку обиколи повеќе од десетина капацитети за производство на оружје низ целиот блок каде што би слушнал поплаки за недостигот на долгорочни договори што се потпишуваат.
„И покрај повеќекратните одлуки на ЕУ за зајакнување на финансирањето и намалување на бариерите за заеднички набавки, напорите се движат премногу бавно“, смета тој.
„Одложувањата не се во согласност со нашите непосредни потреби“, рече Бретон на прес-конференцијата на 3 мај. „Затоа постои – и јас го кажувам ова јасно – неопходноста да се поттикне индустриската база и да се премести во „економија за време на војна“, ако ми дозволите да го изразам тоа во тие услови“, додае тој.
Но, се чини дека Бретон не ги консултирал сите земји-членки – доколку ги има – за тоа дали тие всушност „ќе му дозволат да го стави во тие услови“ доколку имаат избор.
Германија можеби е меѓу најчувствителните на концептот. Како амбасадор на Берлин во Полска, Томас Багер знае нешто или две за притискање за набавка на оружје. Тој смета дека тактиката на Бретон е непродуктивна.
„Нема да имате позитивен одговор на терминот „воена економија“ во Германија“, рече Багер отсечно на конференцијата Ленарт Мери во Талин, Естонија претходно овој месец.
„Тоа не е вистинскиот начин да се мобилизираат напорите“, додаде тој.
„Таа реакција не е целосно изненадувачка“, објаснува Едвард Лукас во Центарот за анализа на европската политика (ЦЕПА), кој вели дека целосно би ја забранил оваа фраза.
„Тоа значи многу различни работи во различни земји“, забележува тој.
„Вистинска „воена економија“ е местото каде што доаѓаат мажи со оружје и ја преземаат вашата фабрика и ја тераат да произведува повеќе пушки. Мислам дека никој всушност не го сугерира тоа“ во Европа, иако Лукас нагласува дека Русија веќе презела такви чекори.
Естонскиот министер за одбрана Хано Певкур вели дека никој не треба експлицитно да се повика на „воена економија“ во неговата земја, која веќе и дала повеќе од еден процент од својот БДП како помош за Украина.
Подготвено од А.Ѓ.
About Author
