26.04.2023 Скопје
Додека европските влади ги зајакнуваат своите амбиции за енергија од ветер, индустријата се бори со зголемените трошоци за производство и зголемената конкуренција од Кина.
2023 година требаше да биде триумфална за европските развивачи на енергија од ветер. Поттикната од високите цени на фосилните горива, индустријата беше зајакната оваа недела кога девет земји од ЕУ кои го опкружуваат Северното Море потпишаа договор со цел да се стремат кон најмалку 120 гигавати (GW) офшор ветер до 2030 година – од околу 16 GW денес.
До 2050 година, деветте земји се согласија да достигнат 300 GW инсталиран морско ветерен капацитет во Северното Море.
Но, на годишниот состанок на индустриската лоби група WindEurope во Копенхаген оваа недела, расположението беше поопадливо.
Тамошните претставници на индустријата жалеа дека се погодени од тројниот удар на поскапувањата на суровините, глобалната нестабилност предизвикана од руската инвазија на Украина и зголемувањето на каматните стапки.
„Во комбинација, тоа е доста моќен микс во смисла на предизвикувачко деловно опкружување“, рече Андерс Хангеланд, потпретседател на Equinor, норвешката енергетска компанија.
„Враќањето и заработката се под притисок низ синџирот на снабдување и за програмерите и за добавувачите“, додаде тој за време на панел дискусијата во Копенхаген.
Брзите промени ги загрозуваат идните проекти, но тие исто така влијаат на крајната линија на индустријата за постоечките проекти со конечна инвестициска одлука.
„Проектите за кои цените беа фиксирани многу пред актуелната криза станаа финансиски кревки“, рече Мадс Нипер, извршен директор на данскиот енергетски гигант Орстед, во апелот до владите.
Неодамнешните дискусии за идниот облик на дизајнот на пазарот на електрична енергија на ЕУ „додадоа регулаторна несигурност на мешавината“, додаде тој.
Производителите на ветерни турбини во Европа, вклучително и шпанско-германската компанија Siemens Gamesa и данскиот Vestas, моментално работат со загуба. И тие се соочуваат со зголемена конкуренција од кинески компании, кои имаат пристап до поевтини суровини и добија тендер во Келтското Море во Велика Британија за прв пат во 2022 година.
Исто така, постојат постојани грижи за преголемото потпирање на Кина за суровини како што се ретките земји, потребни за производство на моќни магнети монтирани во турбините на ветер.
Според Equinor’s Hangeland, не е „корисно што сме премногу зависни од еден регион или една земја во ова“.
Со натрупувањето на проблемите, ветерната индустрија сега се обраќа за помош до европските влади.
„Како можеме да поттикнеме понатамошно изградување и зајакнување на синџирот на снабдување поблиску до пазарите каде што се произведува енергијата?“, праша Хангеланд.
Индустријата измина долг пат во изминатата деценија. Додека минатите проекти во голема мера се потпираа на државната поддршка, енергијата од ветерот сега стана конкурентна на трошоците.
Сепак, тоа резултираше со она што европските компании го нарекуваат „трка до дното по цена“. Како што понудите беа негативни, програмерите почнаа да плаќаат за привилегијата за развој на офшор енергија од ветер на државно земјиште, што го зголемува финансискиот товар на секторот.
Ова повторно ја поттикна дебатата за поставување квалитативни критериуми за јавните тендери за енергија од ветер, каде што програмерите нудат поширока категорија на услуги како заштита на биолошката разновидност наместо обична „квантитативна“ ценовна конкуренција, каде што кинеските понудувачи имаат предност.
Таквите критериуми може да вклучуваат почитување на човековите права, сајбер-безбедноста или безбедноста на снабдувањето, кои треба да се наградат во тендерскиот процес, предложи Хавиер Родригез Диез, извршен потпретседател на Вестас.
Квалитативните критериуми веќе се разгледуваат од страна на Европската комисија како дел од нејзиниот Закон за Net-Zero Industry за зајакнување на европската индустрија за чиста технологија. Наместо да бидат само доброволни, некои би можеле да бидат задолжителни понатаму.
Но, некои сакаат да одат подалеку од тоа.
За Орстед, квалитативните критериуми треба да се применат „или за понудувачите за претквалификација“ – потег со кој на некои компании целосно ќе се забрани да аплицираат – или како начин за „дополнување или целосно замена на ценовната компонента“.
Француската министерка за енергетика Ањес Паниер-Рунашер се чини дека го поддржа овој став, велејќи дека Европа „мора да има некои локални критериуми за содржина“ на тендерите за ветерници за да ги фаворизира европските понудувачи.
Фатих Бирол, шеф на Меѓународната агенција за енергија (ИЕА), исто така, ја поддржа молбата на ветерната индустрија, велејќи: „Мораме да се натпреваруваме со Кина и со другите земји низ светот“.
„Енергијата на ветерот се роди и порасна во Европа“, забележа тој, предупредувајќи да не се повторуваат грешките од минатото направени со соларниот PV сектор, кој сега се произведува главно во Кина.
Подготвено од А.Ѓ.
About Author
