12.04.2023 Скопје
Јавниот долг на Србија од март 2020 година расте за 117 евра во секунда. Јавниот долг на последниот ден од февруари изнесува 34,94 милијарди евра, што е највисока апсолутна сума на јавен долг од 2000 година.
Најголем дел од долгот е надворешен долг во износ од 22,3 милијарди евра, 11 милијарди е внатрешен јавен долг, а 1,7 милијарди индиректен државен долг.
Министерството за финансии соопшти дека во однос на 31 декември 2022 година, јавниот долг е зголемен за 1,6 милијарди евра. Сепак, како што се додава, додека на крајот на годината јавниот долг во однос на БДП изнесуваше 55,1 отсто, на крајот на февруари по дополнителното задолжување падна на 51,1 отсто од БДП.
На прв поглед, нелогично е дека од почетокот на новата година се користи проценетиот БДП за цела година, односно од 1 јануари Министерството за финансии го дели јавниот долг со БДП, кој се зголеми за 13 проценти.
Министерството за финансии годинава смета на реален раст на БДП од 2,5 отсто, а останатите 10,5 отсто поради инфлацијата.
Ако се претпостави дека курсот на еврото во однос на динарот ќе биде стабилен, како што се наведува, тоа значи дека и БДП во евра ќе се зголеми за повеќе од 13 отсто, односно за околу осум милијарди евра.
Милојко Арсиќ, професор на Економскиот факултет во Белград, истакна дека оваа методологија на прикажување на јавниот долг во однос на БДП е невообичаена, бидејќи другите земји го споредуваат јавниот долг со БДП во претходните четири квартали.
„Вака има нагло опаѓање на задолженоста на почетокот на годината, бидејќи државата го дели јавниот долг со претпоставениот БДП, кој допрва треба да се реализира до крајот на годината. Тие претпоставуваат и реален раст и инфлација во таа година.Затоа со нашата методологија единствен релевантен податок за состојбата на долгот на крајот на годината“, оцени Арсиќ.
Во однос на февруари 2022 година, јавниот долг е зголемен за 4,5 милијарди евра, а најголем дел од зголемувањето се однесува на растот на надворешниот долг за речиси четири милијарди евра.
Во текстот се наведува и дека од крајот на 2012 година, кога јавниот долг изнесуваше 17,7 милијарди евра, тој е речиси двојно зголемен, но остана на слично ниво во однос на БДП, па тогаш беше 52,9 отсто, а 51,1 отсто во февруари годинава.проценти. Во однос на јули 2012 година, јавниот долг е зголемен за 19,5 милијарди евра.
Во целиот овој период од 3.890 дена, јавниот долг се зголемил по стапка од пет милиони евра дневно или 58 евра во секунда, според пресметката на веб-страницата Makroekonomiya.org.
До избувнувањето на пандемијата на ковид, во март 2020 година, задолжувањето било многу побавно и дека од јули 2012 до март 2020 година јавниот долг се зголемил за 8,8 милијарди евра, што е темпо од 3,2 милиони евра дневно, или 37 евра во секунда.
За време на пандемијата, во 2020 и 2021 година, државата потрошила околу девет милијарди евра или 17 отсто од БДП за помош на стопанството и населението, според изјавите на министерот за финансии Синиша Малог, но според анализата на Фискалниот совет, државната помош го чинеше буџетот 5,4 милијарди евра.
Според анализата на Фискалниот совет, најголемиот дел од тоа трошење се финансирало со задолжување, па само од крајот на 2019 година до крајот на 2021 година јавниот долг се зголемил за шест милијарди евра.
На тоа треба да се додаде минатогодишниот колапс на енергетскиот систем, кој во комбинација со енергетската криза во Европа ќе го чини буџетот, според Фискалниот совет, од три до 3,5 милијарди евра, од кои 2,4 милијарди евра се веќе дадени.
За да се финансира ваквата потрошувачка, државата се задолжи од март 2020 до февруари 2023 година по стапка од 10,13 милиони евра дневно или 117,2 евра во секунда, се додава во текстот.
Весникот потсетува и дека на крајот на јануари државата издаде еврообврзници во вредност од 1,75 милијарди долари и со тоа се појави на меѓународниот финансиски пазар за прв пат од септември 2021 година.
Ова е главната причина што во кварталот што заврши во февруари темпото на задолжување се зголеми на 341,5 евра во секунда.
Подготвено од А.Ѓ.
About Author
