29.03.2023 Скопје
Со децении, Ерменија и Азербејџан се вклучени во конфликт околу спорниот регион Нагорно-Карабах. Примирјето од 2020 година е кревко, а цивилите се подготвуваат за нова ескалација на насилството.
По своја сметка, VoMA веќе обучи меѓу 5.000 и 6.000 волонтери – финансирани од донации, особено од Ерменците кои живеат во странство. Очигледно, побарувачката за паравоена обука бележи нагло зголемување од последната војна.
Конфликтот меѓу двете поранешни советски републики Ерменија и Азербејџан трае со децении. Во неговото јадро е спорниот регион Нагорно-Карабах, кој е претежно населен со Ерменци.
По распадот на Советскиот Сојуз, беше прогласена независна Република Нагорно-Карабах, но таа никогаш не постигна меѓународно признавање. Набргу потоа, во 1992 година, избувна војна помеѓу Ерменија, која имаше супериорни сили, и Азербејџан. Тоа траеше до 1994 година, однесе десетици илјади животи од двете страни и предизвика бегство и поместување во масовни размери.
Потоа, Ерменија ја окупираше областа, и покрај тоа што според меѓународното право е дел од Азербејџан. За време на втората војна за Нагорно-Карабах во 2020 година, Азербејџан доби контрола над големи делови од регионот. Организацијата за човекови права Амнести интернешнал ги обвинува двете страни за воени злосторства.
Официјално, војната заврши на 10 ноември 2020 година, со договор за прекин на огнот со посредство на Русија. Договорот, сепак, е прилично кревок, како што открива посетата на ерменското село Сотк, кое се наоѓа на само пет километри (3,1 милји) од границата со Азербејџан.
Во септември 2022 година, селото беше гранатирано од азербејџански сили. Градоначалникот Севак Хачатријан истакна дека нападот бил извршен ноќе.
Минатиот септември, и други села лоцирани долж границата забележаа напади, при што двете страни разменија вина. Руските мировни трупи распоредени да го следат почитувањето на договорот за прекин на огнот од 2020 година или не беа во можност или не сакаа да ја запрат ескалацијата.
Многу Ерменци се чувствуваат разочарани од Русија како нивен поранешен заштитник.
„Војната во Украина влијае и на нас Ерменците. Таа создаде вакуум на моќ во јужниот дел на Кавказ“, вели Тигран Григорјан, претседател на Регионалниот центар за демократија и безбедност со седиште во Ереван. Воедно, истакна дека во моментов секогаш кога Азербејџан ќе ги прекрши договорите, Москва повеќе не интервенира како порано.
Во јули минатата година, на многу иритација на Русија, Ерменија и Азербејџан одобрија мониторинг мисија на ЕУ. Околу 100 полицајци од различни земји на ЕУ беа назначени да патролираат по граничните села на Ерменија и да ги документираат потенцијални инциденти.
На многу Ерменци им е мило поради присуството на ЕУ, но на набљудувачите не им е дозволен пристап до територијата на Азербејџан. Поголемиот дел од Ерменците сметаат дека ќе има пролетна офанзива од Азербејџан.
Во текот на изминатите денови има обновени инциденти на насилство. Ерменија ги обвини азербејџанските војници за убиство на војник. Една недела претходно, Ерменија, наводно, ги гранатирала азербејџанските позиции.
Подготвено од А.Ѓ.
About Author
