16.03.2023 Скопје
Претседателот на Република Српска, Милорад Додик истакна дека Србите од Сараево се најголемите жртви на изминатата одбранбено-патриотска војна и заедно со борците од регионот Сараево-Романија, најодговорни за создавањето на српското, денес источно Сараево и Република Српска.
По повод одбележувањето на 27 години од егзодусот на сараевските Срби, Додик нагласи дека никогаш не треба да се заборави дека долгата колона од 150.000 сараевски Срби тргна на почетокот на март 1992 година, откако беше убиен српскиот свештеник Никола Гардовиќ пред Старата црква во Башчаршија и незаконскиот референдум за независност на БиХ кој ги игнорираше Србите како конститутивен народ во поранешна БиХ.
Додик истакна дека тие трагични престрелки биле поттик за сараевските Срби дека нема повеќе место за нив во градот каде што се родени, пораснале, работеле, се венчале, имале деца, создале семејства и свои домови, потенцирајќи дека тогаш првите Срби го напуштиле Сараево на пат без враќање. Неколку години подоцна, во зимата 1996 година, започна масовниот егзодус на нашите сонародници.
„Трагични и потресни слики на Срби од Сараево кои носат снопови, икони и дрвени ковчези со новооткопаните коски на нивните најблиски го обиколија светот, кој како по матрица беше слеп, глув и нем пред бегалското страдање на нашиот народ“, рече Додик.
Денес, 27 години подоцна, рече Додик, сцените се сè уште свежи во кои колони камиони, автомобили и кочии го напуштаат сараевскиот басен, а Србите заминуваат во егзил по којзнае кој пат во својата историја, од Сараево, третото по големина. град во тоа време во светот по нивниот број, по Белград и Чикаго.
Тој нагласи дека егзодусот на Србите од Сараево е еден од најпотресните настани во историјата на Република Српска, бидејќи тој храбар народ во текот на одбранбено-патриотската војна ги чувал, бранел и бранел своите вековни огништа, а на крајот, по потпишувањето на Дејтонскиот мировен договор, тие беа принудени да остават се, бидејќи не сакаа да го продолжат животот со оние кои и тогаш не ги прифатија, како што не ги прифаќаат и денес.
„Тоа веќе не е Сараево, не е Сараево на угледни српски интелектуалци, градот на Емир Кустурица, туку град без Срби, од кој беа протерани 150.000. Затоа наша должност и обврска е никогаш да не ги заборавиме Србите на Сараево и нивните маки низ кои поминаа. Мораме да го почитуваме тој народ, како и нивната храброст, гордост и решителност да почнат од почеток, ќе ја ценат слободата и мирот во својата Република Српска“, рече Додик.
Тој нагласи дека Сараевските Срби поминале низ голгота, свесни дека нашле безбедно засолниште во нивната Република Српска, кое Сараево никогаш повеќе не може да им го обезбеди.
„Тие луѓе направија огромна жртва за создавањето на Српска, заедно со 4.210 паднати борци, а 3.500 од нив дадоа делови од тела. Нем сведок на овој тажен и трагичен настан се белите крстови на воените гробишта „Мали Зејтинлик“ во Соколац. Не можеме да заборавиме, но и тешко можеме да ја простиме бескрајната колона и трагедија низ која поминаа Србите од Сараево заедно со нивните починати роднини, жени, деца и постари лица“, рече Додик.
Тој рече дека Република Српска била и останува нивен дом и огниште, мирно засолниште каде што продолжиле сами да живеат, градат и работат.
„Институциите на Српска ќе продолжат да ја негуваат културата на меморијата, да го чуваат нашиот национален идентитет, нашата религија, јазик и писмо и со гордост ќе ги оставаат во наследство на новите генерации и нивните потомци да се сеќаваат и никогаш да не заборават“, изјави претседателот на Република Српска.
Во Соколац и Пале денеска ќе бидат одбележани 27 години од историскиот настан од републиканско значење, егзодусот на Србите во Сараево.
Сараевските Срби пред 27 години мораа да ги напуштат своите огништа во сараевските населби Илиџа, Илијаш, Хаџиќи, Грбавица, Враца, Рајловац и Вогошќа.
Во март 1996 година беа забележани бројни индивидуални трагедии на локалното население, поради што Дејтонскиот мировен договор е асоцијација за Сараевските Срби со најголемото повоено протерување на луѓето од нивните огништа.
Српските борци од регионот Сараево-Романија за време на одбранбено-патриотската војна запреле 35 офанзиви на муслиманско-хрватската војска и ги бранеле своите домови.
За одбрана на овие простори животот го дадоа повеќе од 4.000 војници, околу 3.500 беа ранети, а околу 1.000 беа погребани на Воените гробишта „Мали Зејтинлик“ во Соколац.
Според релевантните историски и официјални податоци, егзодусот започнал на 17 февруари 1996 година, на православниот празник Спомен.
Егзодусот на Србите од Сараево е трет по големина, по егзодусот на Србите од Хрватска и од Косово и Метохија.
Подготвено од А.Ѓ.
About Author
