27.02.2023 Скопје
Зголемувањето на нивото на морето предизвикува постепено исчезнување на плажите во Тунис. Ова го отежнува животот на туризмот и рибарската индустрија во земјата.
Магреб – составен од Мароко, Тунис, Алжир и Либија – е повеќе погоден од ерозија на крајбрежјето отколку кој било регион надвор од Јужна Азија, откри Светската банка во студија од 2021 година.
Меѓу овие земји, Тунис има највисоки стапки на ерозија во последните три децении, во просек од речиси 70 сантиметри годишно.
Најмалку 85 отсто од населението на Тунис од повеќе од 12 милиони живее покрај брегот. Ова е повеќе од двојно повеќе од глобалниот просек од околу 40 отсто, според Светската банка.
Како резултат на тоа, земјата е несразмерно погодена од ерозија на крајбрежјето.
Зголемувањето на нивото на морето, првенствено предизвикано од топењето на мразот предизвикано од глобалното затоплување и зголемувањето на температурата на водата, се еден од главните виновници за ерозијата на крајбрежјето.
Додека туниските плажи се еродирани, рибарите во крајбрежниот град Гануш велат дека нивните чамци и мрежи се повеќе се оштетуваат од камења додека излегуваат на море.
Саси Алаја, шеф на еснафот за риболов во јужното пристаниште на градот, вели дека половина од локалните рибари се погодени долж најородираните области на крајбрежјето.
Речиси половина од плажите во Тунис долги 670 километри беа акутно загрозени од ерозија на крајбрежјето од 2020 година, бројка што е повеќе од тројно зголемена од 1995 година, според Туниската државна агенција за заштита и планирање на крајбрежјето (APAL).
Но, порастот на морињата не е единствената причина.
Преголемиот развој на плажите и уништувањето на природната одбрана како дините го удвојуваат ефектот од зголемувањето на нивото на морето.
Оула Амруни, истражувач од Националниот институт за морски науки и технологија (INSTM), истакна дека ерозијата на крајбрежјето е се полоша поради човечкото мешање, објаснувајќи дека луѓето и зградите се повеќе ги преполнуваат бреговите, заменувајќи ја природната заштита од ерозија како песочни дини и мочуришта.
Забрзувањето на климатските промени донесе и високи температури, влошување на сушата во Тунис.
Експертите велат дека заедно со зголемувањето на нивото на морето, ова му штети не само на рибарскиот сектор во земјата, туку и на неговото земјоделство и туризам.
INSTM вели дека владата одговорила на зголемените грижи за безбедноста на водата со изградба на повеќе брани за заштеда на свежа вода.
Истражувачите велат дека сепак, браните честопати заробуваат песок и седимент кои инаку би течеле во морето, а со тоа поттикнувајќи ја крајбрежната ерозија.
Според Гил Махе, истражувачки директор за лабораторијата за хидронаука на францускиот универзитет Монпеље, а моментално работи во INSTM во Тунис, 80 отсто од крајбрежниот песок во Тунис доаѓа од внатрешноста. Тој додаде дека браните се главното влијание што ја зголемува ранливоста на песочните брегови на ерозија.
Тригодишната суша остави многу од 37-те брани во земјата исцрпени или празни, и ја натера владата да ги зголеми цените на водата од чешма за домаќинствата и компаниите.
Земјата инвестира во изградба на дополнителни брани за да се обиде да складира што е можно повеќе свежа вода.
По должината на најеродираните области на крајбрежјето на Гануш, погодени се и околу 80 отсто од бизнисите, вклучувајќи ресторани и кафулиња.
Како што се влошува ерозијата на крајбрежјето по должината на крајбрежјето на Тунис, солената вода се движи кон внатрешноста, уништувајќи ги обработливите површини.
Проценетиот годишен трошок од ерозијата на крајбрежјето во однос на штетите на земјиштето и зградите блиску до брегот изнесува еквивалент на 2,8 отсто од БДП во Тунис. Ова е значително повисоко отколку во соседна Либија (0,7 отсто), Мароко (0,4 отсто) и Алжир (0,2 отсто), покажа студијата на Светска банка.
Сепак, се вели дека реалните трошоци за Тунис веројатно ќе бидат повисоки бидејќи студијата не вклучува други фактори како што се изгубените приходи од туризмот.
Истражувачите Махе и Амруни велат дека работат на проекти во партнерство со меѓународни институции како што се Светската банка и Програмата за развој на Обединетите нации (УНДП) за намалување на ерозијата преку решенија засновани на природата.
Една иницијатива, имплементирана од УНДП заедно со АПАЛ, постави 0,9 км огради за заробување на песок и 1,1 км палмини листови закопани на земјата за да се намали влијанието на огромните бранови на плажата на Џерба, каде што ерозијата на крајбрежјето предизвика големи поплави на мочуриштата области.
АПАЛ изгради и ѕидови за заштита на крајбрежјето од бранови и набави песок од блискиот каменолом за песок за да ги обнови плажите. Во 2020 година, според најновите достапни податоци, заштити 32 километри од брегот.
Подготвено од А.Ѓ.
About Author
