25.02.2023 Скопје
Постојаното уништување на дивиот свет може одеднаш да се претвори во целосен колапс на екосистемот, открија научниците кои го проучуваат најголемото масовно истребување во историјата на Земјата.
Многу научници мислат дека огромните тековни загуби на биолошката разновидност се почеток на ново масовно истребување. Но, новото истражување покажува дека целосниот колапс на екосистемот е „неизбежен“, доколку загубите не се вратат, велат научниците.
Настанот на пермско-триаско истребување, познат како „Големото умирање“ се случил пред 252 милиони години. Тој беше поттикнат од глобалното загревање како резултат на огромните вулкански ерупции и збриша 95% од животот на Земјата.
Сепак, видовите денес се губат уште побрзо отколку во кое било од претходните пет масовни изумирања што ја погодија планетата. Дивиот свет се уништува преку уништување на природните живеалишта за земјоделство и рударство, загадување и прекумерен лов. Човештвото се потпира на здрави глобални екосистеми за чист воздух и вода, како и храна.
Новото истражување детално ги испита морските фосили пронајдени во Кина од пред, за време и по Големото умирање. Здравите екосистеми се потпираат на сложената интеракција на растенија, предатори и плен, при што секоја група слични видови игра единствена улога.
Научниците открија дека половина од видот исчезнал без практично никаква промена во целокупното функционирање на екосистемот, бидејќи некои суштества сè уште останале во секоја улога. Меѓутоа, штом последните видови во секоја улога почнаа да исчезнуваат, екосистемот брзо пропадна. „Екосистемите беа доведени до точка на пресврт од која не можеа да се опорават“, рече д-р Јуангенг Хуанг, од кинескиот универзитет за геонауки и главен автор на студијата.
„Во моментов губиме видови со побрзо темпо отколку во било кој од претходните настани на изумирање на Земјата. Веројатно е дека сме во првата фаза на уште едно, потешко масовно истребување“, рече тој. „Не можеме да ја предвидиме пресвртната точка што ќе ги доведе екосистемите во тотален колапс, но тоа е неизбежен исход ако не ја вратиме загубата на биолошката разновидност“.
Истражувањето, објавено во списанието Current Biology, испитуваше фосили од јужна Кина, која беше плитко море за време на масовното истребување на Перм-Тријас. Тимот ја рекреираше древната морска средина користејќи симулирани прехранбени мрежи за да го претстави екосистемот пред, за време и по настанот на истребување.
Големото умирање било предизвикано од вулкански ерупции кои го издигнале јаглерод диоксидот во атмосферата, што резултирало со климатски услови слични на оние што се предизвикани денес од согорувањето на фосилните горива, односно глобалното загревање, закиселувањето на океаните и губењето на кислородот во морињата.
Во првата фаза од истребувањето, остана доволен број видови за да извршуваат суштински функции, рече д-р Питер Рупнарин од Академијата на науките во Калифорнија: „Но, кога подоцна се случија еколошки нарушувања како глобалното затоплување или закиселувањето на океаните, недостасуваа екосистемите кои зајакнаа отпор, што доведе до нагло еколошки колапс. Ова се случи околу 60.000 години по првичниот пад на биолошката разновидност“.
Исто така, секвенците на карпите може да се датираат многу прецизно, така што можеме да следиме чекор по чекор низ целата криза кога животот во океаните бил убиен од топлотен шок, закиселување на океаните и губење на кислород од морското дно.
Истражувачите заклучија: „Несреќата на биолошката разновидност може да биде предвесник на поразителен колапс на екосистемот“. Тие рекоа дека работата покажала дека напорите за зачувување денес мора да се фокусираат не само на видовите, туку и на сите различни улоги што ги играат.
Научниците размислуваа дали промената на условите на животната средина може да ја предизвика втората фаза од истребувањето – колапсот, но сметаа дека тоа е малку веројатно. Тие исто така рекоа дека е потребно дополнително истражување за да се повторат нивните наоди низ целиот свет.
Подготвено од А.Ѓ.
About Author
