08.02.2023 Скопје
Повеќе од 9.000 луѓе загинаа, а илјадници се повредени во огромниот земјотрес што ја погоди југоисточна Турција, во близина на сириската граница, во раните утрински часови во понеделникот.
Земјотресот, кој се случи во близина на градот Газиантеп, беше внимателно следен од бројни последователни потреси, вклучително и еден земјотрес кој беше речиси ист како првиот.
Првиот земјотрес беше голем, регистриран како 7,8, класифициран како „голем“ според официјалната скала. Се проби по околу 100 километри раседна линија, предизвикувајќи сериозни оштетувања на зградите во близина на раседот.
Професорот Џоана Фор Вокер, раководител на Институтот за намалување на ризик и катастрофи на Универзитетскиот колеџ во Лондон, истакна дека од најсмртоносните земјотреси во која било дадена година, само два во последните 10 години биле со еквивалентна магнитуда, а четири во претходните 10 години. Но, не е само моќта на потресот што предизвикува пустош. Овој инцидент се случил во раните утрински часови, кога луѓето биле внатре и спиеле.
Д-р Кармен Солана, читател по вулканологија и комуникација со ризик на Универзитетот во Портсмут, истакна дека отпорната инфраструктура за жал е непроменета во Јужна Турција и особено Сирија, така што спасувањето животи сега главно зависи од одговорот. Следните 24 часа се клучни за да се најдат преживеани, затоа што веќе по 48 часа бројот на преживеани енормно се намалува.
Ова беше регион каде што немаше поголем земјотрес повеќе од 200 години или какви било предупредувачки знаци, така што нивото на подготвеност би било помало отколку за регион кој повеќе бил навикнат да се справува со потреси.
Земјината кора е составена од посебни делови, наречени плочи, кои се гнездат една покрај друга. Овие плочи често се обидуваат да се движат, но се спречени од триењето на триење на соседната. Но, понекогаш притисокот се зголемува се додека една плоча ненадејно не се грчи, предизвикувајќи површината да се движи.
Во овој случај тоа беше арапската плоча која се движеше кон север и се мелеше наспроти анадолската плоча. Триењето од плочите беше одговорно за многу штетни земјотреси во минатото.
На 13 август 1822 година предизвика земјотрес со јачина од 7,4 степени, значително помалку од 7,8 степени забележани во понеделникот.
И покрај тоа, земјотресот од 19 век резултираше со огромна штета на градовите во областа, со 7.000 смртни случаи регистрирани само во градот Алепо. Штетните последователни потреси продолжија речиси една година.
Веќе имаше неколку последователни потреси по тековниот земјотрес и научниците очекуваат тој да го следи истиот тренд како претходниот голем во регионот. Тие се мерат на скала наречена скала на големината на моментот (Mw). Ова ја замени попознатата скала на Рихтер, која сега се смета за застарена и помалку точна.
Бројот што му се припишува на земјотресот претставува комбинација од растојанието што го поминала раседната линија и силата што ја придвижила. Тремор од 2,5 или помалку обично не може да се почувствува, но може да се открие со инструменти. Потреси до пет се чувствуваат и предизвикуваат помали штети. Турскиот земјотрес со јачина од 7,8 степени е класифициран како голем и обично предизвикува сериозни штети, како и во овој случај.
Сè што е над 8 предизвикува катастрофална штета и може целосно да ги уништи заедниците во неговиот центар.
Земјотресот во близина на брегот на Јапонија во 2011 година беше регистриран со јачина од 9 степени и предизвика голема штета на копното, а предизвика и цунами, што доведе до голема несреќа во нуклеарната централа покрај брегот.
Најголемиот земјотрес досега бил 9,5, регистриран во Чиле во 1960 година.
Подготвено од А.Ѓ.
About Author
