15.02.2023 Скопје
Од руската инвазија на Украина, 30-те членки на воената алијанса му посветиле на Киев воена, хуманитарна и финансиска помош во вредност од најмалку 80 милијарди долари.
Само неколку дена пред првата годишнина од руската инвазија на Украина, се зголемуваат знаците дека големата нова руска офанзива веќе започна.
Во понеделникот шефот на НАТО, Јенс Столтенберг, изјави дека Русија испраќа се повеќе војници, оружје и капацитети.
Русија ја обвини воената алијанса предводена од Соединетите држави за „директна и растечка“ вмешаност во конфликтот со тоа што на украинската влада ѝ обезбеди воена помош во вредност од десетици милијарди долари, вклучително и борбени тенкови, во текот на изминатата година.
Рускиот претседател Владимир Путин често го споменуваше проширувањето на НАТО кон исток како причина за конфликтот во Украина.
Секоја година, НАТО ги одредува своите воени и цивилни буџети, при што сите земји-членки се обврзуваат да придонесат во буџетот врз основа на формула за поделба на трошоците што произлегува од бруто националниот приход на секоја земја.
Членките на НАТО обврзаа минимум два отсто од својот бруто домашен производ (БДП) на трошоците за одбрана за да продолжат да ја обезбедуваат воената подготвеност на алијансата, но повеќето земји во текот на годините ја промашуваа целта.
За 2023 година, воениот буџет беше поставен на 1,96 милијарди евра (2,10 милијарди долари), што претставува зголемување од 25,8 отсто во споредба со минатата година.
САД и Германија ветија дека подеднакво ќе придонесат со најголем процент во воениот буџет, заедно со повеќе од 30 отсто од средствата на алијансата.
На 16 мај 2022 година, Шведска официјално поднесе барање за членство во НАТО. Два дена подоцна, Финска го следеше примерот.
На 5 јули, амбасадорите на НАТО ги потпишаа пристапните протоколи за да им се овозможи на Шведска и Финска да се приклучат на алијансата.
Помеѓу јули и септември, 28 членки на НАТО, освен Унгарија и Турција, го одобрија приемот на Шведска и Финска. НАТО бара едногласно одобрение од сите свои постоечки членки за прием на нови членки.
Финска дели 1.300 километри (810 милји) граница со Русија. Додека Шведска нема копнена граница со Русија, таа дели поморска граница со земјата во Балтичкото Море.
Русија цврсто се спротивстави на пристапувањето на Финска и Шведска во НАТО, сметајќи го тоа како дополнително навлегување на трансатлантскиот сојуз кон руските граници.
Според најновите податоци од Килскиот институт за светска економија, членките на НАТО вложиле најмалку 75,2 милијарди евра (80,5 милијарди долари) финансиска, хуманитарна и воена помош во периодот од 24 јануари до 20 ноември 2022 година.
Со 47,8 милијарди евра во обврски, САД се најголемиот придонесувач на Украина, со најмалку 22,9 милијарди евра наменети за воени опрема, 15,05 милијарди евра финансиска помош и 9,9 милијарди евра во хуманитарна помош.
Воената помош вклучува оружје, опрема и финансиска помош за украинската војска. Хуманитарната помош опфаќа медицински, прехранбени и други производи за цивилите, додека финансиската помош доаѓа во форма на грантови, заеми и гаранции.
Обединетото Кралство е втор најголем придонесувач на НАТО со 7,1 милијарди евра ветени за Украина, додека Германија е трета со 5,4 милијарди евра.
Шведската и Финска, кои не се членки, имаат посветено најмалку 810 милиони евра и 310 милиони евра, соодветно.
Од 20 ноември, САД и другите земји ветија дополнителни воени пакети за Украина.
Од почетокот на војната на 24 февруари, земјите-членки на НАТО испратија и конвенционално оружје, како и понапредна опрема и оружје во Украина.
Во јануари, САД, Велика Британија и Германија ветија дека ќе испратат модерни главни борбени тенкови во Украина. Велика Британија соопшти дека ќе испорача 14 од своите тенкови Челинџер 2, Германија се согласи да испрати 88 тенкови Леопард, а САД соопштија дека ќе испратат десетици свои М1 Абрамс за да ги засилат воените напори на земјата.
Аналитичарите велат дека главните борбени тенкови од последната генерација се од витално значење за Украина со цел да се пробијат дупките во руските одбранбени линии и да се врати територијата што руските сили ја зазедоа во првите недели од инвазијата.
Јужна Украина е рамна и идеална тенковска територија. Русија гради низи ровови и зајакнати бункери за да го запре украинското напредување во областа.
Покрај тенковите, Украина се залагаше и за суперсонични борбени авиони од четвртата генерација од Западот, вклучително и Ф-16 од американско производство.
Воздухопловните сили на Украина имаат флота од застарени авиони од советската ера кои излегоа од производната линија пред да прогласат независност пред повеќе од 31 година. Авионите се користат за мисии за пресретнување и за напад на руски позиции.
Велика Британија, САД и Франција не ја отфрлија можноста за испраќање борбени авиони во Украина, иако Германија го направи тоа.
Германскиот канцелар Олаф Шолц изјави дека нема шанси да бидат испратени борбени авиони во Украина. Шолц рече дека западните сојузници ќе продолжат да ја поддржуваат Украина, но тој исто така ја истакна опасноста од дополнително разгорување на конфликтот.
НАТО и неговите сојузници обучија и десетици илјади украински војници, вклучително и специјалните сили.
Украина долго време изразува интерес за влез во НАТО. Во 2019 година, усвои уставен амандман за да се заложи за членство во алијансата.
Подготвено од А.Ѓ.
About Author
