17.02.2023 Скопје
Еден здрав човек произведува помеѓу 60 и 100 милиони сперматозоиди секој ден. Но, тој број се намалува со возраста. Во исто време, колку мажот старее, толку е поголема веројатноста дека нивните деца ќе се родат со попреченост.
Тоа е добро познат факт: мажите не минуваат низ менопауза. Тие обично се способни да се размножуваат до старост. Но, времето сепак остава свој белег.
Колку што стануваат постари мажите, постои поголем ризик нивните новороденчиња да наследат мутација преку машката сперма, рече Кристијан Лајбер-Касперс. Исто така, додаде дека во голем број студии, откриено е дека мажите кои имаат над 40, над 50 или над 60 години имаат такви промени.
Лајбер-Касперс е шеф на андрологија на Клиниката за урологија, детска урологија, урогинекологија и андрологија во болницата Марија-Хилф Алексинер Крефелд во Германија. Андрологијата е област на медицината која е посебно засегната со здравјето на мажите.
Касперс истакна дека статистички, ризикот од вродени дефекти е поголем.
Бројот на мутации во машката сперма се зголемува со секоја измината година.
Кога се создаваат нови сперматозоиди, нивниот целосен генетски материјал се дуплира од постоечките сперматозоиди. Овој процес на повторливо копирање може да доведе до ризик од мали или поголеми грешки со текот на времето. Овие грешки потоа може да се множат со текот на годините.
Покрај тоа, телото станува помалку способно автоматски да ги поправа можните дефекти во генетскиот материјал како што стареат мажите.
Ако маж во неговите 20-ти години пренесе околу 20 мутации на своето дете, маж во неговите 40-ти може да пренесе 65 такви мутации. Детето на постар маж потоа ќе пренесе голем број нови мутации на сопственото дете или деца, кои пак ќе ги пренесат на своите деца.
Жените имаат ограничен број на јајце клетки и тие почнуваат да се намалуваат од денот на нивното раѓање. Менопаузата започнува околу времето кога се потрошени поголемиот дел од јајце клетките.
Мажот, пак, постојано произведува нова сперма.
Лајбер-Касперс објасни дека кај здрав млад човек, „претпоставуваме дека има повеќе од 39 милиони сперматозоиди во еден примерок од ејакулата, а некои може да имаат дури 200, 300 или 400 милиони сперматозоиди“. Воедно, додаде дека иако „испраќаат неколку милиони сперматозоиди до почетната линија, на крајот само една сперма ја оплодува јајце клетката“.
Значи, тоа е интензивен и конкурентен процес на селекција. Само најподвижните сперматозоиди имаат шанса да стигнат и да влезат во јајце клетката.
Но, дури и ако околу 90 отсто од сперматозоидите пропаднат, а некои носат дефекти, тоа е сосема во ред од биолошка гледна точка, рече Лајбер-Касперс.
Просечната возраст на родилките во Германија продолжи да расте во последниве години, достигнувајќи 30,5 години во 2021 година, според Германскиот сојузен завод за статистика.
За жена над 35 години, бременоста се смета за високоризична бременост. Детето може, на пример, да развие трисомија 21, позната и како Даунов синдром.
Стареат и првпат татковците во Германија, со просечна возраст од 33,3 години.
Во изминатите десет години, истражувачите го разгледаа машкиот биолошки часовник и ризиците во доцното татковство. Но, ова сè уште не доведе до јасни резултати или препораки.
Спроведувањето на такви студии е комплицирано бидејќи истражувачите велат дека мора да се земат предвид и податоците на мајката и дека тоа воведува неограничени променливи.
„Тешко е да се види кои точно се поединечните фактори кои потоа можат да бидат одлучувачки за здравјето на детето“, објасни Лајбер-Касперс. „Сепак, постојат одредени услови каде што сте релативно сигурни дека поголемата возраст на таткото игра улога“.
Истражувачите идентификувале околу 20 наследни болести кои се поврзани со возраста на таткото. Додека трисомија 21 е главно поврзана со физиологијата на мајката, возраста на таткото исто така може да игра улога во менталното или психолошкото здравје на детето, вклучително и нивното развивање на шизофренија или биполарно растројство.
Децата кои се родени кога нивните татковци биле на возраст над 45 години имале 3,5 пати поголем ризик да развијат аутизам од децата кои се родени кога нивниот татко бил во раните 20-ти, откриле истражувачите.
Наследни болести вклучуваат антифосфолипиден синдром (APS), автоимуна болест. Може да се манифестира со белодробни емболии, артритис или нарушувања на меморијата и епилепсија.
Според студиите, преваленцата на нарушување на дефицитот на внимание (АДХД) била околу 13 пати поголема кај децата кои имале постари татковци, а преваленцата на биполарното растројство била околу 25 пати поголема.
Сето ова, сепак, е „можно може да се случи“, но не и „дефинитивно дека ќе се случи“.
На социјално и општествено ниво, постарите мажи имаат и некои предности. Тие често се професионално стабилни, економски безбедни и имаат солидна социјална мрежа. Ако се во многу напредна возраст, можат да посветат повеќе време на своите деца отколку можеби помладите мажи кои штотуку почнуваат да се етаблираат во животот.
И дури и ако спермата на 40, 50 или 60-годишен маж повеќе не е толку мобилна како на помлад маж, татко постар од 35 може да биде малку порелаксиран и исто така малку подарежлив во неговата интеракции со неговите деца.
Подготвено од А.Ѓ.
About Author
