09.02.2023 Скопје
Американскиот амбасадор во Србија, Кристофер Хил, истакна дека договорите за Косово, вклучително и за Заедницата на општините со српско мнозинство, мора да се спроведат, додавајќи дека САД сакаат да бидат дел од процесот на имплементација.
Хил додаде и дека САД сакаат да бидат дел од процесот и гарантираат спроведување на исходот од договорот, додавајќи дека е јасно дека луѓето во Србија се загрижени за тоа кој ќе ги гарантира договорите.
Според Хил, „треба да се вратиме на фундаменталното прашање, која е иднината на српската заедница во Косово, бидејќи тие мора да знаат каква е нивната иднина“, истакнувајќи дека основното прашање е „да се справиме со она што потекнува од првичниот бриселски договор, а тоа е ЦСМ“. Исто така, американскиот амбасадор истакна дека не смета дека француско-германскиот предлог не е во спротивност со бриселскиот договор, тие се поврзани, но концептот дека претходниот договор мора да се спроведе е дел од тој предлог.
Американскиот амбасадор додаде и дека тука го има и договорот од Вашингтон кој беше посветен на економијата за да се осигура дека Белград и Приштина би можеле да решат некои проблеми и директно да влијаат на животите на луѓето.
Хил смета дека рокот за формирање на ЦСМ и имплементација на француско-германскиот договор е реален и дека ЦСМ може да се формира до лето, додавајќи дека француско-германскиот предлог би можел да се реализира до крајот на годинава.
Асоцијацијата беше договорена и потпишана во 2013 година за време на претходната влада во Приштина, но таа не беше спроведена заедно со многу други договори, вклучително и дека Србија нема да ги попречи надежите на Косово за меѓународна интеграција и признавање.
Малцинствата во Косово уживаат значителни права според уставот, вклучително и српскиот да биде официјален јазик, загарантирани места во парламентот без оглед на изборните резултати, застапеност на општинско ниво, право да номинираат клучни полициски службеници во областите со српско мнозинство, српскиот јазик што се учи и изучува во училиштата со мнозинско српско население наместо во албанските, а во владата најмалку еден министер од српското малцинство.
Точната поставеност на здружението допрва треба да се потврди, но најверојатно тоа ќе биде паралелна структура со свои извршни овластувања. Меѓународните, вклучително и американските засегнати страни, рекоа дека ќе продолжи без дозвола на премиерот, но исто така рекоа дека ќе биде создаден на начин што нема да го прекрши уставот.
Засегнатите страни повлекоа паралели меѓу барањата за српско малцинство во Косово и добро документираните извештаи за отстранување на етничките Албанци од граѓанскиот регистар во одредени делови на Србија, вклучително и Прешевската долина.
Косовскиот премиер Албин Курти одби да ја имплементира ЦСМ бидејќи ја прекршува пресудата на уставниот суд и се стравува дека тоа ќе резултира во ситуација како во Босна и Херцеговина со Република Српска.
Во јануари тој постави услови под кои здружението може да биде прифатено. Тие вклучуваат тоа да биде во согласност со уставот и сите важечки закони и да не е моноетнички. Тој истакна дека тоа треба да послужи како хоризонтална соработка на општините, според Уставот и треба да го зајакне принципот на реципроцитет меѓу Србија и Косово.
Дополнително, пред да се формира здружението, секоја нелегална активност на северот, вклучително и криминалните организации, мора да се распушти и да се предаде нелегалното оружје. Договорот исто така мора да биде дел од конечниот договор и би се имплементирал само откако ќе се потврди меѓусебното признавање.
И на крај, ќе бара Србија да ги повлече писмата што тој рече дека ги испратиле до петте земји на ЕУ кои не го признаваат Косово, барајќи од нив да не ја прифатат нејзината апликација за членство во ЕУ.
Подготвено од А.Ѓ.
About Author
