09.02.2023 Скопје
Малиот далечен свет наречен Quaoar, именуван по богот на создавањето во митологијата на Индијанците, предизвикува некои изненадувања за астрономите додека орбитира надвор од Плутон во фригидниот надворешен дострел на нашиот Сончев систем.
Истражувачите во средата рекоа дека откриле прстен кој го опкружува Quaoar сличен на оној околу планетата Сатурн. Но, онаа околу Quaoar му пркоси на сегашното разбирање за тоа каде може да се формираат такви прстени, лоциран многу подалеку од него отколку што би дозволило сегашното научно разбирање.
Растојанието на прстенот од Quaoar го става на локација каде што научниците веруваат дека честичките треба лесно да се здружат околу небесното тело за да формираат месечина наместо да останат како посебни компоненти во диск од прстенест материјал.
„Ова е откритие на прстен лоциран на место што не би требало да биде возможно“, рече астрономот Бруно Моргадо од опсерваторијата Валонго и Федералниот универзитет во Рио де Жанеиро во Бразил, главен автор на студијата објавена во списанието Nature.
Откриена во 2002 година, Quaoar во моментов е дефинирана како мала планета и е предложена како џуџеста планета, иако сè уште официјално не го добил тој статус од Меѓународната астрономска унија, научното тело што прави такви работи.
Неговиот дијаметар од околу 700 милји (1.110 km) е околу една третина од оној на Месечината на Земјата и половина од оној на џуџестата планета Плутон. Има мала месечина наречена Weywot, син на Quaoar во митологијата, со дијаметар од 105 милји (170 km) што орбитира надвор од прстенот.
Населувајќи го далечниот регион наречен Кајперовиот појас населен со различни ледени тела, Quaoar орбитира околу 43 пати подалеку од растојанието на Земјата до Сонцето. За споредба, Нептун, најоддалечената планета, орбитира околу 30 пати подалеку од растојанието на Земјата од Сонцето, а Плутон околу 39 пати подалеку.
Прстенот на Quaoar е забележан со помош на телескопот Кеопс кој орбитира на Европската вселенска агенција, чија примарна цел е да ги проучува планетите надвор од нашиот Сончев систем, како и телескопите на земјата.
Прстенот, грутест диск направен од честички покриени со мраз, се наоѓа на околу 4.100 километри од центарот на Кваоар, со дијаметар од околу 5.100 милји (8.200 километри).
„Системите на прстените може да се должат на остатоци од истиот процес на формирање што потекнува од централното тело или може да се должи на материјалот што е резултат по судир со друго тело и заробен од централното тело. Во моментов немаме навестувања за тоа како Quaoar се формираше прстен“, рече астрономот и ко-автор на студијата Изабела Пагано, директор на Астрофизичката опсерваторија на Катанија на италијанскиот истражувачки институт INAF.
За разлика од кој било друг познат прстен околу небесно тело, Quaoar’s се наоѓа надвор од она што се нарекува граница на Рош. Тоа се однесува на растојанието од кое било небесно тело кое поседува забележително гравитационо поле во кое објектот што се приближува би се разделил. Материјалот во орбитата надвор од границата на Рош се очекува да се собере во месечина.
Сатурн го има најголемиот систем на прстени во нашиот Сончев систем. Другите големи гасни планети – Јупитер, Уран и Нептун – сите имаат прстени, иако помалку импресивни, како и непланетарните тела Чарикло и Хаумеа. Сите живеат во рамките на границата на Рош.
Подготвено од А.Ѓ.
About Author
