10.01.2023 Скопје
Недостигот на антибиотици и други лекови им предизвика сериозни главоболки на владите ширум Европската унија бидејќи граѓаните стануваат сè полути затоа што се справуваат со последиците од неможноста да пристапат до основните лекови.
Лекови против болки и лекови против треска, се што содржи парацетамол или ибупрофен,, како и антибиотици, се дефицитарни во аптеките, а лековите за деца се особено ретки.
Според шефот на ЕУ за генерички производи, Адријан ван ден Ховен, се очекува пазарот на антибиотици да се стабилизира за околу еден месец додека стапката на инфекции опаѓа.
Сепак, континентот моментално е зафатен од комбинација на грип, Ковид-19 и респираторен синцицијален вирус, што доведува до пораст на хоспитализациите и побарувачката за лекови. Откако останаа уште три месеци од сезоната на зимата и грипот, постои загриженост дека синџирите на снабдување може да се протегаат до точка на прекин.
Критичарите сугерираат дека ќор-сокакот на лековите повторно ја потсети Европа на потребата да стане автономна на ова поле.
Официјален претставник на ЕУ за Eвроактив изјави дека на краток рок, Комисијата ќе се обиде да се вклучи и да им помогне на фабриките да го зголемат производството на лекови, додека на среден рок ќе се забрза презентацијата на фармацевтската стратегија на ЕУ. Сепак, јасно стави до знаење дека редоследот на лекови останува исклучива национална надлежност.
Сепак, следните месеци би можеле да бидат особено предизвикувачки за некои земји-членки на ЕУ, особено имајќи ги предвид предвидените нови бранови на Ковид-19.
Во Германија, министерот за здравство на СПД, Карл Лаутербах, во декември објави дека владата ќе воведе значителни промени во правилата за цените на лековите. Поточно, здравственото осигурување треба да плати повеќе за предметните лекови за да се осигура дека нивното производство/снабдување е економски исплатливо. Владата, исто така, планира да складира клучни лекови во иднина. Сепак, Лаутербах, исто така, рече дека на лековите произведени во ЕУ треба да им се даде приоритет во многу јавни набавки за да се зајакне европскиот суверенитет и да се бори против концентрацијата на производството во трети земји.
Во Австрија, повеќе од 540 лекови моментално не се достапни или достапноста е ограничена. За да се справи со проблемот, и претседателот на Федералната асоцијација на фармацевтски трговци на големо (ФАРГО), Андреас Виндишбауер, и портпаролот за здравство на социјалдемократите (во опозиција), Филип Кучер, предложија да се формира „национална кризна залиха“ на клучни лекови.
Кучер, исто така, повика да се зајакне производството во Австрија и ЕУ, на пример, преку „Фондот Произведено во Австрија“ вреден 3 милијарди евра за поддршка на домашното производство. „Достапноста на лекови кои спасуваат животи е премногу важна за да се остави на случајноста или на Кина“, рече тој.
Во Франција, министерот за здравство Франсоа Браун рече во врска со амоксицилинот, најпрепишуваниот антибиотик во Франција, ќе бидат потребни „два месеци за да се надополнат нашите залихи“. Од друга страна, тој рече дека парацетамолот ќе се нормализира „многу брзо“.
„Франција ги преместува фармацевтските индустрии за да произведува лекови. Ова е апсолутна неопходност“, изјави владиниот портпарол Оливие Веран.
„Една од лекциите на кризата е дека Европа не може да остане 95% зависна од неколку азиски земји во однос на пристапот до лекови“, истакна Веран.
За разлика од Франција, Белгија има доволно залихи на амоксицилин. Во случај на недостиг, од белгиските аптеки опремени со лабораторија може да се побара самите да произведуваат педијатриски Амоксицилин.
„Во оваа фаза нема недостиг во секторот на нови и иновативни третмани, но со оглед на моменталната ситуација во Украина и Кина, ние остануваме на штрек“, рече Дејвид Геринг, портпарол на Генералното здружение на фармацевтската индустрија.
Во Грција владата одлучи да се префрли на домашно производство на генерики бидејќи на пазарот недостасуваа 162 лекови. Министерството за здравство соопшти дека работите ќе се нормализираат на крајот на јануари, но истражувањата покажуваат дека граѓаните претпочитаат лекови „стари брендирани“ наместо генерики.
Во Италија, Агенцијата за лекови (АИФА) пријави недостиг од повеќе од 3.000 лекови, од кои 554 се дефицитарни. Доменико ди Џорџо, директор на Аифа, за Ил Манифест изјави дека во случај на вистинска криза, „може да се преземе акција на континентално ниво со заеднички набавки, како што беше случајот со вакцините против Ковид“.
Во Португалија, Националната управа за лекови се залага за создавање „список на критични лекови“ што ќе му овозможи да дејствува на различни начини во зависност од ситуацијата.
Во Бугарија во аптеките недостигаат над 300 лекови, меѓу кои и некои антибиотици, изјави претседателот на Здружението на сопственици на аптеки, Николај Костов.
Според Костов, побарувачката за антибиотици во декември е двојно зголемена во однос на истиот месец во 2021 година. Воедно, додаде дека дистрибутерите не планирале двојно повеќе количини, а веќе е доцна да се склучат договори за нови набавки бидејќи ќе стигнат за 6-8 месеци.
Во Словенија, снабдувањето со 200 лекови е нарушено, иако многу од нив имаат генерички еквиваленти. Еден голем проблем веројатно единствен за Словенија е тоа што постои регулатива која ефикасно бара синџирите на аптеки заеднички да набавуваат лекови за да ги одржат цените ниски.
Сепак, во последната година, три вакви договори за јавни набавки беа исфрлени од националниот регулатор задолжен за јавните договори. Затоа, аптеките мораа да го прекршат законот за јавни договори само за да продолжат да функционираат залихите.
Според шведското радио, Шведска се соочува со сличен недостиг на лекови, но една група пациенти која е тешко погодена се луѓето со епилепсија во Шведска, каде што има недостиг на неколку различни видови лекови за епилепсија.
Сепак, помалку вообичаените лекови што се користат за лекување на рак и ревматски заболувања се случува да страдаат од недостиг, што претставува значителен ризик за пациентите кои не ги добиваат препишаните лекови. Ова може да доведе до влошување на ревматската болест, што може да има други сериозни последици за пациентот, како што е зголемување на инвалидноста.
Во Чешка, некои лекови може да недостасуваат до пролетта примени во Комората на фармацевти. Главна причина за недостигот е прекинот на снабдувањето со лекови за Чешка и соседните земји од Кина и зголемената потрошувачка на лекови поради високиот морбидитет.
Антибиотиците сега се најретки во аптеките. Според министерството, не постои ризик пациентот да не добие антибиотици, алтернативите се секогаш достапни. Сепак, поради недостигот на основни лекови како што е пеницилинот, лекарите понекогаш мора да препишуваат антибиотици со широк спектар наместо антибиотици со тесен спектар насочени кон одредени видови бактерии. Овој пристап има свои ризици.
Во Полска, недостигот е особено забележлив со аналгетици и антипиретици, изјави Миколај Константи, претседател на комората на шлезиските фармацевти, за полската прес агенција (ПАП). Исто така, истакна „ни недостасуваат антибиотици, особено во педијатриски дози, невролошки или дијабетични лекови“.
Константи додаде дека има недостиг на морфин или лекови кои се користат за лекување на рак, истакнувајќи дека немаат големо влијание на ова. Воедно, додаде дека „производството на лекови беше преместено во Азија пред многу години, што сега ја ограничува достапноста“.
Во Словачка, пациентите се соочуваат со недостиг на вообичаени лекови без рецепт, вклучувајќи супозитории за деца за треска и болка и таблети за болки во грлото.
Министерството за здравство ја решава состојбата со краткорочни мерки. Тие вклучуваат замена на препишан медицински производ со друг лек со истата активна супстанција кога се издава во аптека според релевантните прописи. Дополнително, Словачка го фаворизира увозот на пакети лекови на странски јазици.
Подготвено од А.Ѓ.
About Author
