26.01.2023 Скопје
Со помош на германските автомобилски гиганти, Словачка стана центар за производство на автомобили, произведувајќи повеќе автомобили по глава на жител од која било друга земја во светот. Но, дали ќе го преживее крајот на ерата на моторите со согорување?
Полека, но постепено, тиркизно-зелените регистарски таблички издадени за електрични автомобили во Словачка стануваат се попознати знаменитости во главниот град на земјата Братислава. Словачката влада го субвенционира купувањето на нов целосно електричен автомобил со 8.000 евра, а милиони се инвестираат во проширување на инфраструктурата за полнење.
Но сепак, трансформацијата на источноевропската држава кон е-мобилност е сè уште во зародиш, а исто така е и нејзиниот сегашен бизнис модел на градење автомобили по ниски трошоци за работна сила.
Во 2021 година, околу еден милион нови автомобили излегоа од производните линии во Словачка, што претставува глобален рекорд, кога се мери во однос на населението на земјата од 5,4 милиони. Словачката автомобилска индустрија придонесува со близу 13 отсто во бруто домашниот производ (БДП) на земјата. За споредба, германската автомобилска индустрија генерира само околу 5 отсто од германскиот БДП.
Бидејќи автомобилите на Словачка се главно наменети за европскиот пазар, тие сочинуваат 33 отсто од целиот извоз на земјата.
Сепак, моторот за раст на Словачка сè уште се напојува со фосилни горива, со што понатамошниот раст е огромен предизвик во услови на трансформација на индустријата.
Според новата стратегија за мобилност на Европската унија, од 2035 година ќе им биде дозволено да се продаваат само автомобили со нулта емисија, што значи дека новите комбиња или автомобили со мотори со согорување ќе бидат забранети во блокот за нешто повеќе од една деценија.
Производителите на автомобили во Словачка почнаа да се подготвуваат за промена на индустријата во 2013 година, кога германскиот Фолксваген го започна производството на својот „e-up!“ компактен автомобил во својата фабрика во Братислава. Според тамошниот портпарол на VW, вкупно 41.500 единици од автомобилот биле испорачани во 2021 година, додека податоците за 2022 година сè уште не се достапни. Воедно, тој истакна дека вкупното производство во фабриката во Братислава беше 309.000 возила во 2021 година, додавајќи дека VW, исто така, почна да произведува хибридни SUV модели таму во последниве години.
Со оглед на тоа што традиционалниот мотор со согорување сè уште ги напојува повеќето автомобили кои излегуваат од фабриката на VW во Братислава, предизвиците со кои се соочува идното производство во фабриката стануваат сè поочигледни. Електричните мотори се многу поедноставни за изградба и бараат помалку делови, помалку работа и на крајот помалку персонал. Како резултат на тоа, словачката автомобилска индустрија се соочува со болна транзиција во услови на новата реалност.
Радован Дурана од Институтот за економски и социјални студии во Братислава вели дека Словачка може да биде среќна што еден од најголемите светски производители на автомобили ја избра земјата за производство на нејзините автомобили, но ако Фолксваген одлучи да ги произведува своите електрични автомобили во Германија, „тогаш немаме избор во Словачка“.
И, навистина, автомобилскиот гигант веќе ги произведува своите електрични модели ID.3 и ID.4 во својата германска фабрика во Цвикау, Саксонија, и ги произведува батериите за својот „e-up!“ автомобил во Брауншвајг, додека е-моторите доаѓаат од Касел, исто така во Германија.
Дурана верува дека државните субвенции нема да помогнат многу во сегашната транзиција во индустријата и дека знаењето е тоа што е поважно, потенцирајќи дека производителите на автомобили ги засноваат своите одлуки во врска со производствените локации на тоа дали имаат или немаат смисла економски, поради што бројот на веројатни добавувачи и квалификациите на луѓето во кој било конкретен регион се поважни. Тој додаде дека ова би било точно за целата автомобилска индустрија во Источна Европа, вклучувајќи ги и оние во Унгарија, Полска и Чешка.
Во моментов, владата во Братислава полага големи надежи во шведскиот производител на автомобили Волво, кој неодамна објави дека сака да изгради нова фабрика за електрични автомобили во Кошице во источна Словачка. Околу 20 отсто од проектот вреден 1,2 милијарди евра ќе дојде од словачката држава. Волво планира да произведе 250.000 електрични возила во Кошице од 2026 година, а владата се надева дека новата фабрика ќе го намали јазот во богатството меѓу сиромашниот Исток и побогатиот Запад на земјата.
Подготвено од А.Ѓ.
About Author
