16.12.2022 Скопје
Поранешниот комесар за здравство на ЕУ, Витенис Андриукаитис, изјави дека иако не постои сребрен куршум за решавање на многуте проблеми со кои се соочуваат пренатрупаните медицински системи во Европа, нивното решавање на ниво на ЕУ е добар почеток.
Андриукаитис, сега специјален претставник на европскиот регион на Светската здравствена организација (СЗО), на настанот на Европскиот институт за здравје и одржлив развој, истакна дека во Европа снема лекари и медицински сестри и тоа е навистина тековно сценарио. Воедно, додаде дека здравствените системи на ЕУ се во „многу критичен момент“.
Од 2010 година, процентот на медицински сестри и лекари кои се обучени од странство се зголеми побрзо од домашните обучени професионалци, со зголемена мобилност поттикната од зголемувањето на миграцијата од Исток кон Запад и од Југ кон Север внатре-европската миграција, покажува истражувањето.
Миграцијата на здравствените работници резултира со тоа што некои земји испраќачи се соочуваат со значителни нееднаквости во достапноста на здравствените работници низ целиот регион, и покрај тоа што имаат медицински програми полни со студенти.
Наодите од септемврискиот извештај на СЗО за здравсвото и здравствената работна сила во Европа сугерираат дека без итна акција, празнините во здравството и здравствената работна сила во европскиот регион би можеле да доведат до катастрофа.
Нееднаквата распределба на здравствените работници создава „медицински пустини“, недостаток на медицински персонал или медицински услуги во одредени географски области или заедници, најмногу во руралните и оддалечените региони, особено кога станува збор за ранливите малцински популации и тие се забележани низ цела Европа.
„Милиони Европејци немаат упатен општ лекар“, додаде тој, нагласувајќи го недостатокот на матични лекари и општи лекари во руралните, оддалечените и неразвиените области.
На пример, на здравствениот систем на Литванија во моментов му недостасуваат 2.000 медицински сестри, и покрај тоа што програмите за медицински сестри се полни, а ЛРТ известува дека главната причина е миграцијата. Се проценува дека во следните 10 години бројката ќе се искачи на 3.000.
„Земјите-членки што испраќаат инвестираат многу за скапи обуки. Но, здравствената работна сила може да заврши со работа на ниво под нивните квалификации“, нагласи Андриукаитис, мислејќи на персоналот кој емигрира во други земји откако ќе се квалификува.
Тој повика дека земјите-членки приматели ги користат „здравствените работници од посиромашните земји-членки како брзо решение за недостигот на здравствени работници во нивните здравствени системи“.
Меѓутоа, националните влади не можат сами да се соочат со мноштвото прашања со кои се соочува здравствениот систем, истакна Корин Хинлопен, истражувач на глобалната здравствена политика во Вемос.
„Од суштинско значење е да погледнеме што може ЕУ да направи“, нагласи таа. „Ние го сметаме здравјето како национална надлежност. Но, тоа не е на пазарот на европско интегрирано ниво“.
Инвестициите направени во една земја може да донесат економски и здравствени придобивки во друга земја, рече таа, додавајќи дека силите на внатрешниот пазар можат да ги надминат напорите на националните влади.
Во Договорот од Лисабон, заедничките грижи за безбедноста во прашањата за јавното здравје се „поделени надлежности“, додека заштитата и подобрувањето на здравјето на луѓето спаѓаат во член 6 како поддршка. Како таква, ЕУ може да интервенира само за да ги поддржи, координира или надополни активностите на нејзините земји-членки.
Андриукаитис постојано повикуваше на измени на Лисабонскиот договор за подобро да им се овозможи на институциите на ЕУ да извршат промена во здравствената политика.
„Единствениот правилен начин е да се одржи здравјето на највисоко ниво како европско прашање, не само како прашање на земјите-членки“, рече тој.
„Треба да размислиме за можностите да го подобриме договорот од Лисабон за да и обезбедиме на ЕУ споделени надлежности, во спротивно, нема да има можност да ги натераме земјите-членки да бидат поактивни соочени со таква голема, голема криза“, заклучи тој.
Подготвено од А.Ѓ.
About Author
