16.12.2022 Скопје
Од инаугурацијата на концептот, „паметните градови“ се сметаа за начин за развој на одржливи и ефикасни урбани средини, придонес кон пошироките национални и меѓународни цели на политиката и зајакнување на благосостојбата на индивидуалните граѓани.
Сепак, зголемената примена на дигитални технологии во овие области претставува и стари и нови предизвици. Иако паметните градови можат да ја зајакнат вклученоста и пристапноста, тие исто така ризикуваат да создадат или зацврстат постојни поделби, особено во однос на достапноста на дигиталните технологии и вештини.
Камил Вирос, економист и аналитичар за урбана политика во Организацијата за економска соработка и развој (ОЕЦД), изјави дека еден од главните предизвици за паметните градови е да се погрижат придобивките од дигитализацијата да допрат до сите и да не остават никого зад себе. Воедно, додаде дека дури и добронамерните иницијативи за паметни градови можат да придонесат за проширување на дигиталниот јаз помеѓу луѓето кои се запознаени со технологијата и луѓето кои не се опремени со технологии или со знаење како да ги користат нив.
Брисел ги поддржа проектите за паметни градови за да го забрза напредокот на неговите двојни транзициски цели, но како и со многу напори за дигитализирање на јавните услуги, тие претставуваат можности и потенцијални пречки за дигитално вклучување.
ОЕЦД ги дефинира овие случувања како „градови кои ја користат дигитализацијата и ги ангажираат засегнатите страни да ја подобрат благосостојбата на луѓето и да изградат поинклузивни, одржливи и еластични општества“.
Властите ширум светот кои го поддржуваат нивното воведување, вклучително и во Брисел, ја истакнаа нивната важност во постигнувањето на вкрстените цели на политиката.
Вирос истакна дека помеѓу различните политики што градовите можат да ги спроведат, дигиталните иновации преку решенија за паметни градови може да понудат моќна алатка за да се забрза напредокот кон ЦОР, Цели за одржлив развој на ОН, објаснувајќи дека многу паметните градови ги интегрираат SDG како цели во нивната стратегија.
Во Европа, каде што се очекува речиси 85 отсто од населението да живее во урбани средини до 2050 година, особено внимание е посветено на тоа како овие случувања би можеле да помогнат во постигнувањето на зелените цели на Брисел, од спроведување на стратегии за кружно намалување на отпадот до зголемување на енергетската ефикасност.
Мобилноста е уште еден клучен аспект од ова, со паметни технологии поврзани со инфраструктури за полнење електрични возила или податоци во реално време за протокот на сообраќај, кои се гледаат како начини за подобрување на начинот на кој луѓето се движат низ градовите.
Овие пристапи зависат од значителен обем на податоци, особено оние кои имаат за цел апликации во моментот. Меѓутоа, со оглед на чувствителната природа на овој ресурс, значително внимание се посветува и на заштитните мерки потребни за заштита на оние што го обезбедуваат.
Вирос додаде дека како што паметните градовите доловуваат и собираат многу повеќе информации за граѓаните, тоа создава предизвици во однос на тоа кој пристапува и поседува до податоците, колку долго и за која цела. Исто така, додаде дека тоа генерира загриженост за надзорот, безбедноста и приватноста кај граѓаните, што може да ја поткопа ефикасноста на паметните градови и довербата во јавните власти, повикувајќи се на робусни системи за управување со податоци, силна заштита на податоците и транспарентност.
И покрај толку големото потпирање на податоците, човечката вклученост останува клучна компонента во обезбедувањето на функционирањето на паметните градови.
Говорејќи на форумот за технологија 5G во Рига претходно овој месец, техничкиот директор на Google, Лариса Сузуки, истакна дека дури и во силно автоматизираните системи, како што се оние што го следат и предвидуваат сообраќајниот прекин, некои работи не можат со сигурност да се предвидат, како што се сообраќајните несреќи.
Иако учеството на граѓаните може да биде клучен аспект на паметните градови, тоа не е подеднакво загарантирано. Дигиталниот јаз во многу општества можеби доби значајно внимание за тоа не како само што ги отсликува, туку често ги влошува постоечките разлики, но напредокот во решавањето на истиот досега беше бавен.
Со нивото на дигитализација на јавните услуги што се бара како дел од развојот на паметните градови, останува опасноста постоечките поделби да се прошират или да се создадат нови.
Вирос истакна дека ако не се земат предвид потребите на сите групи на население, иницијативите за паметни градови може ненамерно да го продлабочат дигиталниот јаз и затоа од клучно значење е да се измерат перформансите на паметните градови за да се осигури дека тие ги постигнуваат своите цели во смисла на благосостојба, одржливост и вклученост. Воедно, додаде дека и покрај ризикот дека овие случувања даваат поголеми придобивки за дигитално опремените или оние кои живеат во области со повисоки приходи, иницијативите за паметни градови исто така претставуваат можност да им се понуди помош на оние на кои им е потребна преку правење на основните услуги подостапни.
Подготвено од А.Ѓ.
About Author
