20.12.2022 Скопје
Промената на шпанските работнички правила доведе до пораст од 142 отсто на младите работници со договори на неопределено време во земја каде што стапките на младинска невработеност и недоволна вработеност се меѓу највисоките во Европа од глобалната финансиска криза.
Зголемувањето е доказ дека 9-месечната работна реформа на владата предводена од социјалистите го поништува режимот за лесни вработувања и отпуштања што беше воведен по кризата со државниот долг пред една деценија – правилата кои во тоа време беа поздравени како ставање на земјата на евтина, конкурентна основа, но и критикувана за еродирање на работничките права и поттикнување на многу млади Шпанци да емигрираат.
Според Националната канцеларија за статистика, INE, стапките на невработеност кај младите кои достигнаа повеќе од 55 отсто во годините по финансиската криза паднаа на 31 отсто во третиот квартал – наспроти вкупната стапка на невработеност од 12,6 отсто.
Според Евростат, невработеноста кај младите е хроничен проблем во јужноевропските земји. Секој четврти млад човек бил невработен во Италија во текот на летото.
Грција, чии стапки на невработеност кај младите се слични на шпанската, сака да ја намали стапката на невработеност кај младите на 18 отсто до 2030 година и воведува субвенции за трошоците за пензиските и здравствените фондови за да ги намали трошоците за работна сила, како и специјални програми за обука.
Додека стапките на невработеност кај младите се подобрија во Шпанија со економскиот раст по финансискиот пад, до летото 2021 година седум од секои 10 под 24 години имаа привремен договор. Таа стапка падна за 13 процентни поени во третиот квартал од 2022 година по новите регулативи за трудот, што ја прави Шпанија малку подобра во овој поглед од побогатите економии како Холандија или Италија.
Реформата на трудот, преговарана со работодавачите и синдикатите и воведена во март, ги укина повеќето привремени работни места во обид да обезбеди стабилност на работните места и да ја намали стапката на невработеност. Претходно, работодавците ги користеа привремените договори како безбедносна мрежа во време на криза.
Кристина Гарсија (24), која го обезбеди својот прв постојан договор како рецепционер во мултинационална компанија во Мадрид во септември, изјави дека сега ќе биде полесно да се најде стан.
Според Шпанскиот младински совет, случајот на Гарсија е аномалија во Шпанија, каде што бројот на млади луѓе на возраст од 16-24 години кои можеле да се иселат од домот на нивните родители бил само 4 отсто во првата половина на 2022 година. Тоа се споредува со просекот на ЕУ од 17,7 отсто.
И покрај тоа, младите велат дека работите се менуваат.
По пет години работа како компјутерски научник во технолошка компанија во Мадрид, Сами Калаф (28) го потпиша својот прв постојан договор во февруари.
Калаф истакна дека има намера да заштеди пари и ги гледа работите поинаку, додавајќи дека се иселил од куќата на неговите родители пред неколку месеци.
Рајмонд Торес, главен економист во тинк-тенкот Функас во Мадрид, изјави дека стабилните договори можат да ја зголемат довербата на потрошувачите и да ги поттикнат трошоците, а додаде и дека силата на пазарот на труд во Шпанија е еден од столбовите на неочекуваната економска отпорност на земјата за време на период на глобална слабост.
Пред реформата на трудот, стапката на привремени договори, која во последната деценија изнесуваше околу 25 отсто од сите работни места, резултираше со висок промет на работни места, што ја зголеми вкупната стапка на невработеност.
Хоакин Перез-Реј, заменик-министер за труд кој ја дизајнираше реформата, истакна дека ставиле крај на идејата дека воведувањето млади луѓе во работната сила треба да се направи преку нестабилни договори.
Реформите на трудот во март вклучија контроверзна одредба за полесно давање договори на неопределено време на сезонските работници во секторите како што се туризмот и земјоделството. Таквите работници имаат право на бенефиции кога всушност не работат, но не се сметаат за невработени бидејќи може да бидат повикани во секое време од нивниот работодавец.
Бројот на овие таканаречени дисконтинуирани договори потпишани од млади лица на возраст под 24 години е зголемен за пет пати во годината заклучно со ноември, при што таа возрасна група е една од највработените со такви договори.
„Дали ова е подобро или полошо од неколку привремени договори е дискутабилно“, рече Мигел Анхел Мало, професор по економија на Универзитетот во Саламанка, осврнувајќи се на прекинатите договори.
Шпанскиот систем за отсуство, воведен во поголемиот дел од пазарот на трудот за време на пандемијата, исто така го поттикна постојаното вработување, рече Адријан Тодоли, професор по трудово право на Универзитетот во Валенсија. Исто така, додаде дека работодавците сега знаат дека можат да се задолжат за овие механизми доколку има криза, како што беше случајот за време на пандемијата.
Подготвено од А.Ѓ.
About Author
