27.12.2022 Скопје
Заменик-претседателката на Европската инвестициска банка (ЕИБ) истакна дека владите на Западен Балкан, особено Албанија, мора да ги забрзаат реформите, вклучително и оние во чистата енергија и обновливите извори на енергија, за да имаат еколошки придобивки, но и да го подобрат животниот стандард.
Претходно во 2022 година, ЕИБ лансираше нова филијала, ЕИБ Глобал, која се фокусира на активности надвор од Европската унија, вклучувајќи го и Западен Балкан, каде што е ангажирана во неколку иницијативи.
Како договорна страна на Енергетската заедница, Албанија, која ги отвори преговорите за пристап во ЕУ во јули, има поддршка во усогласувањето на своето национално законодавство со законодавството на ЕУ, вклучително и спроведувањето на Директивите за енергетските перформанси на зградите и за енергетската ефикасност.
Павлова изјави дека ЕИБ веќе работи низ целиот регион на распоредување чиста енергија, особено ветер и сончева енергија и за да може да се користи повеќе енергија од обновливи извори, ќе продолжат да инвестираат и во електрични мрежи и да ја надградуваат и прошируваат инфраструктурата за складирање што ќе помогне во зајакнувањето на енергетската безбедност. Исто така, додаде дека Владите треба да ги забрзаат реформите потребни за подобрување на капацитетот да се искористат максималните придобивки од овие инвестиции за граѓаните и бизнисите.
Заменик-претседателката на Европската инвестициска банка истакна дека од клучно значење е да се продолжи да се работи на зголемување на конкурентноста на регионалните економии преку зелена транзиција и почитување на стандардите на ЕУ. Воедно, нагласи дека ова е „од витално значење за создавање подобра деловна средина и животни стандарди за луѓето во регионот и за подобрување на изгледите за вработување за високообразованите и младите луѓе кои сочинуваат околу 40% од емиграцијата од Албанија“.
Околу 700.000 Албанци ја напуштиле земјата во последните 10 години, што се искачи на 1,4 милиони од падот на комунизмот во 1991 година.
Потпретседателот на ЕИБ објасни дека двигателите на емиграцијата од Албанија и, до одреден степен, од Косово го вклучуваат лошиот животен стандард, високите стапки на невработеност кај младите луѓе и неусогласеноста меѓу барањата на пазарот на труд и вештините стекнати во образовните институции.
Според неодамнешната најава на Самитот ЕУ-Западен Балкан во Тирана на 6 декември, регионалните универзитети ќе можат да се приклучат на мрежата на европски универзитети, овозможувајќи им на студентите да ги следат часовите во ЕУ и лично и онлајн.
Павлова го препозна огромниот потенцијал за зелена енергија во регионот. Во случајот со Албанија, таа истакна дека поради нејзината употреба на хидроенергија и отсуството на гас и јаглен, нејзините предизвици се многу различни од остатокот од регионот. Воедно, истакна дека земјата може да стане самодоволна во чиста енергија, па дури и нето извозник, а Албанија е меѓу европските земји со највисоки сончеви часови годишно и има најголем потенцијал за сончева енергија во регионот на Западен Балкан.
Во комбинација со неговиот значителен хидроенергетски капацитет, може да стане „зелена батерија за поширокиот регион“. Но, за навистина да се искористат наградите од соларната и ветерната енергија во Албанија, Павлова инсистира дека пристапот до финансирање, зајакнување на електричните мрежи и јавната свест за придобивките од обновливите извори треба дополнително да се подобрат.
Павлова додаде дека Земјата има одлична основа за декарбонизација, што одразува значителен напредок во последниве години во различни димензии, истакнувајќи дека Албанија е „меѓу првите во регионот што го усвои својот Национален план за енергија и клима“, а исто така меѓу првите што воведе аукции за обновливи извори на енергија за сончева и ветерна енергија врз основа на договор за шема за поддршка на разликата. Но, таа предупреди на преголемото потпирање на хидроенергијата во Албанија и повика на рамнотежа помеѓу хидроенергијата, сончевата енергија и ветерот.
Во јуни 2022 година, албанската влада рече дека нема да се градат хидроцентрали на последната дива река во Европа, Вјоса, по повеќегодишните меѓународни кампањи на еколозите. Сепак, големата брана во северниот дел на земјата, Скавица, која кога ќе биде завршена ќе раселат до 12.000 локални жители, се очекува да продолжи.
Во Албанија, не се работи само за обезбедување на енергијата чиста и одржлива, треба да се стави фокус на обезбедување дека кога се користи, нема да се троши, особено во секторите со високи стапки на потрошувачка, како што се станбени и јавни згради.
„Во 2019 година, резиденцијалниот сектор учествуваше со 24% од финалната енергија и 53% од потрошувачката на електрична енергија. Во моментов, соларната и ветерната енергија учествуваат со 2% од потрошувачката на енергија во домовите. Реновирањето на постоечките згради е клучно за намалување на потрошувачката на енергија на зградите“, истакна Павлова.
За шемите и субвенциите дизајнирани за поддршка на потрошувачите, Павлова додаде дека тие имаат тенденција да бидат мали и со повеќе корисници. За да се максимизира влијанието, тие треба да се групираат во поголеми шеми за да имаат корист од повеќе финансирање од меѓународните финансиски институции.
Годишниот состанок на иницијативата, кој се одржа во ноември, ја подвлече итната потреба да се намали зависноста од фосилни горива во Западен Балкан. Оваа иницијатива има за цел да им помогне на регионите кои најмногу зависат од јаглен да се оддалечат од јагленот кон јаглеродно неутрална економија, истовремено обезбедувајќи дека оваа транзиција е праведна.
Подготвено од А.Ѓ.
About Author
