30.11.2022 Скопје
Инфлацијата е здодевна дупка во буџетите на плановите за закрепнување на КОВИД на земјите на ЕУ, со одложена имплементација надополнета со сè погласни гласови кои повикуваат на свежи пари за да се борат со зголемените трошоци додека новите администрации ги доведуваат во прашање претходните обврски.
Портпаролот на ЕУ изјави дека ако некоја земја-членка побара ревизија на планот, ќе мора да покаже дека повеќе не може да го спроведе својот план поради објективни околности, додавајќи дека ова ќе бара ригорозна проценка од случај до случај од страна на Комисијата заедно со релевантната земја-членка.
Земјите на ЕУ имаат рок до крајот на 2026 година да го имплементираат најголемиот дел од готовината за обновување на Ковид, многу рекламираниот „историски“ дел, Објектот за закрепнување и отпорност (RRF) од 672,5 милијарди евра.
Според Кристофер Глик од консултантската куќа „Форфронт советници“, повеќето земји-членки имаат приближно половина година доцнење кога станува збор за барањата за плаќање. Глик доцнењето најмногу го припишува на првичното доцнење во договарањето на оперативните аранжмани со Европската комисија, но и на земјите-членки кои се борат да ги извлечат инвестициите надвор од вратата.
Освен Унгарија, чиј план за закрепнување се очекува да биде прифатен од страна на извршната власт на ЕУ со резерва, сите земји од ЕУ зачекорија на патот на имплементација на реформските заложби, но вртоглавото зголемување на цените се покажува како пречка.
За Евроактив, Глик изјави дека проблемот е што сè што е одлучено во плановите за закрепнување сега ќе чини многу повеќе од планираното, а засега, на земјите-членки им е кажано дека единственото решение е да го надополнат својот национален буџет за да ја завршат работата, потенцирајќи дека ова нема да трае вечно.
Европската комисија ја исплати втората рата во вредност од 21 милијарда евра за Рим претходно овој месец, со што Италија стана една од водечките во процесот, откако претходната влада предводена од поранешниот претседател на Европската централна банка, Марио Драги, исполни 21 од 55-те цели што требаше да ги исполни до крајот на годината.
Сепак, уздите за спроведување на преостанатите 24 пресвртници сега се во рацете на новата десна влада предводена од Џорџија Мелони, која продолжува да повикува на промена на плановите.
Мелони нагласи дека високата цена на енергијата, опишана како „Дамоклов меч“, ги троши ресурсите што би можеле да се потрошат за други инвестиции со интервенции за намалување на сметките што ја чинат владата во Рим околу 5 милијарди евра месечно. Воедно, додаде дека ги проучуваат пристигнатите предлози, доколку Европската комисија не интервенира, ќе биде тешко да ги подмират овие трошоци.
Двете главни несигурности се економската изводливост на инвестициите и усогласеноста со временските рокови. Покрај зголемувањето на цените на енергијата, ризиците се поврзани и со недостиг на одредени материјали и со високите разлики меѓу јавната администрација.
Во Чешка, новата коалиција со широк спектар не е задоволна од некои од плановите подготвени од поранешната популистичка влада за планот за закрепнување на Чешка. Сегашниот министер за здравство Властимил Валек не се согласува со проектите подготвени од неговиот претходник, но е подготвен да продолжи со нив за да избегне губење на инвестициите.
Како резултат на тоа, и покрај претходните сомневања и бавниот почеток, земјата го спроведува планот чекор по чекор и минатиот петок аплицираше за првата исплата на средствата.
Министерот за индустрија и трговија Јозеф Сикела истакна дека некои од задачите се зад нив, но сè уште има голем број предизвици поврзани со овој план.
Земјите-членки, исто така, можат да „играат“ со дополнителното поглавје од плановите за закрепнување создадени според планот на блокот да се оддалечат од руските фосилни горива познати како REPowerEU, со дополнителни 20 милијарди евра грантови и 225 милијарди евра заеми од неискористените постоечки средства во рамките на RRF.
На 4 октомври, Советот постигна Општ пристап (ГА) за предлогот на Комисијата за REPowerEU, додека на 10 ноември, Парламентот на ЕУ го усвои сопствениот преговарачки мандат.
За Евроактив, портпаролот на ЕУ изјави дека Комисијата го забележала ова и се надева дека ќе забележи брз напредок во законодавната процедура, така што планот REPowerEU може да донесе конкретни придобивки за земјите-членки, граѓаните и бизнисите. Воедно, додаде дека Комисијата ќе спроведе проценка на потребите на REPowerEU за да ја забрза транзицијата на чиста енергија и да избегне фрагментација на единствениот пазар за да даде предлози за зајакнување на финансиската огнена моќ на ЕУ за REPowerEU.
Претставникот на ЕУ заклучи дека ваквите предлози ќе и дадат на секоја земја-членка иста можност да се подготви за иднината и ова не е само за енергијата, туку и за глобалната конкурентност и за суверенитетот.
Сепак, за некои ова можеби не е доволно привлечно.
Во Бугарија, преодната влада задолжена за управување со земјата, додека политичките партии се расправаат по парламентарните избори во октомври, четврти во последните 18 месеци, размислува за отстапување од заложбите на претходната извршна власт за 40% намалување на емисиите на јаглерод од енергетскиот сектор до 2026 година.
Вицепремиерот Атанас Пеканов истакна дека во сегашната ситуација, многу од обврските што се чинеше дека имаа смисла досега, повеќе не важат. На пример, електраните на јаглен во моментов носат големи профити за државата, објаснувајќи дека финансиски нема некоја голема причина да бидат затворени.
Во пракса, ова може да значи потенцијално оддалечување од целосно зелени проекти. „Чуварот“ сигнализираше дека сака да го замени најголемиот батериски пакет во светот за складирање на 6.600 MWh електрична енергија развиен од претходниот кабинет со подземни складишта за природен гас, водород, а можеби и јаглерод диоксид.
Најверојатно, Бугарија, исто така, ќе се откаже од проектот за проучување на геотермалниот капацитет за производство на електрична енергија, а планираните 175 милиони евра може да одат за загревање на детските здравствени и административни објекти со геотермална вода.
Подготвено од А.Ѓ.
About Author
